Ahoi !
Het plateau van Giza is vlak als een (woelige) zee. Het bepalen van de hoeken van een piramide is niet ingewikkelder dan voor anker gaan.
De "methode van de zeeman" is zo simpel dat u ze op uw eentje kunt uitvoeren, zonder een leger assistenten.
Artistieke impressie
In plaats van 's nachts naar sterren te piekeren, is het veel eenvoudiger, in klaarlichte dag, de zon te peilen, bij opkomst en ondergang.
De zijden van de piramide worden dan bijna vanzelf in het zand getekend, op ware grootte. Dus geen gedoe met korte richtlijntjes die achteraf verlengd moeten worden tot bruikbare rooilijnen.
de droom van de farao
Men kan haast niet weerstaan aan de verleiding nog twee vlaggenstokken bij te plaatsen, ze alle vijf te verbinden met elastieken en daarna de middelste aan een ballon omhoog te trekken. Maar de farao's hadden geen elastieken en ook geen ballons. Zo simpel is het dus niet, maar het is wel een serieuze denkpiste met pro's en contra's.
Opgesmukte tekeningen
Het was wel niet de bedoeling, maar de tekeningen hierboven geven een te aanlokkelijke voorstelling van de methode. Het is zoals foto's in een reisbrochure: het zwembad ziet er altijd groter uit dan in het echt. Op de tekeningen hierboven is het net of het grondplan van de piramide al uitgetekend is: de zijden zijn mooi even lang en de diagonalen staan mooi loodrecht op elkaar. In werkelijkheid is dit nooit het geval.
De werkelijkheid is minder fraai
• Rood = hoogste zonnebaan (begin zomer)
zomersolstitium (declinatie ~23°N)
• Blauw = laagste zonnebaan (begin winter)
wintersolstitium (declinatie ~23°Z)
In werkelijkheid is de "geprojecteerde piramide" geen vierkant maar een behoorlijk "platte" rechthoek, soms zelfs zo plat dat hij een lijn wordt.
En als we niet zorgvuldig de periode kiezen om de opmetingen te doen kan de piramide tot 12' (boogminuten) scheef staan.
Alleen in een heel korte periode rond de solstitia (van één week voor tot één week na) is de fout minder dan 1' (boogminuut).
Hieronder vindt u iets meer getrouwe tekeningen dan de artistieke impressie hierboven. Deze komt overeen met tekening 1 (oranje omrand).
Onder de tekeningen zijn onze seizoensnamen vermeld. De Egyptenaren hadden maar drie seizoenen. In het Oude Rijk begon hun overstromingsseizoen samen met onze zomer, bij het solstitium dat toen ongeveer samenviel met de heliakische opkomst van Sirius.
 |
 |
 |
 |
| 1. begin WINTER | 2. begin LENTE | 3. begin ZOMER | 4. begin HERFST |
De zonnewenden zijn ideaal
De methode van de zeeman wordt toegepast bij een zonnewende (solstitium), op een astronomisch én religieus zeer gunstig moment.
Astronomisch gunstig moment
De zonnewenden zijn ideale perioden om de rooilijn vast te leggen.
De declinatie van de zon verandert dan niet:
- "sol-stitium" = "zonne-stilstand",
- "zonnewende" = "het keren van de zon" (van klimmen naar dalen of van dalen naar klimmen).
De dagen zijn dan het langst of het kortst.
En vooral, opkomst en ondergang van de zon gebeuren symmetrisch t.o.v. de meridiaan, de noord-zuid-as. De dikke rode lijn, op de animatie hiernaast, is dan perfect oost-west gericht.
Religieus gunstig moment
De piramide van
Keops heette:
"de piramide die
de plaats is van
zonsopkomst en
zonsondergang".
Dit is een sterk
argument vóór
de methode van
de zeeman, en
tégen de methode
van Kate Spence.
... voor de Oude Belgen is dat de winterzonnewende
In onze streken was het vooral de winterzonnewende die sterk religieus geladen was. Inderdaad, vanaf de zomer daalde de zon steeds meer en meer en werden de dagen korter. De natuur stierf, de bomen verloren hun bladeren, de mensen werden steeds depressiever. En plots stopt de zon, ze daalt niet meer en begint langzaam terug te klimmen. De winterzonnewende was zeker voor Kelten, Oude Belgen en Germanen het feest van de hoop op een nieuw leven. Dat moest gevierd worden.
... voor de Oude Egyptenaren is dat de zomerzonnewende
Ook voor de Egyptenaren is de winterzonnewende zeker niet ongemerkt voorbij gegaan, alhoewel zij geen winters hadden zoals wij. Voor hen was waarschijnlijk de zomerzonnewende belangrijker. Zij kondigde de overstroming van de Nijl aan en bracht dus vruchtbaarheid in het land. Tijdens de zomerzonnewende zijn de dagen het langst en zijn opkomst en ondergang van de zon belangrijke punten aan de horizon, en zeker het markeren waard.
De nachteveningen zijn niet geschikt !
Terloops gezegd, de equinoxia zijn niet geschikt, ten eerste omwille van de declinatiefouten, ten tweede omdat zij moeilijk te bepalen zijn, bij gebrek aan nauwkeurige tijdsmetingen.
Materiaallijst en werkschema
Personeels- en materiaallijst
 |
1 priester |
|
3 vlaggenstokken, met blauwe, rode en gele vlag |
|
1 touw van ongeveer 100 meter lang (minder of meer, afhankelijk van de grootte van de piramide) |
|
1 ploeg steenhouwers met standaardmateriaal |
Werkschema
| voordien | de dag zelf | nadien |
De priester op zijn eentje... |
|||
|---|---|---|---|
1 |
de dag voordien |
• plant een blauwe vlag op de plaats waar de top van de piramide moet komen |
|
2 |
voor zonsopkomst |
• verbindt de rode en blauwe vlaggenstok met het touw van 100 meter |
|
3 |
bij zonsopkomst |
• houdt het touw gespannen en de vlaggen in lijn met de zon, plant de rode vlag |
|
4 |
voor zonsondergang |
• verbindt de gele en blauwe vlaggenstok met het touw van 100 meter |
|
5 |
bij zonsondergang |
• houdt het touw gespannen en de vlaggen in lijn met de zon, plant de gele vlag |
|
De priester en een ploeg steenhouwers... |
|||
6 |
de dagen nadien |
• kappen de rooilijnen van de piramide in de rots (loodrecht en van gelijke lengte) |
Varianten en opmerkingen
- De gele en rode vlaggen zouden ook tussen de blauwe vlag en de zon kunnen geplaatst worden, dus diametraal tegengesteld. In dat geval kan de priester het niet alleen doen, maar heeft hij hulp nodig om de vlaggen en de zon op te lijnen. Voor grote piramiden (en dus lange touwen) moet hij dan zijn helper instructies toeschreeuwen door een megafoon, een "toeter van papyrus".
- Sommige
piramiden zijn gebouwd boven een natuurlijke heuvel. Dat is slim gezien van de Egyptenaren want dan moeten ze minder bouwblokken zeulen. In dat geval moet de priester wel centraal staan, op de top van de heuvel, met een blauwe vlag en zijn toeter in de hand. - De gele cirkel in het zand is ter verduidelijking van de methode. In werkelijkheid moet er natuurlijk geen cirkel getrokken worden. Het touw opspannen en de vlaggen in lijn planten met de zon is meer dan voldoende.
