La traducción
fue realizada
por nuestra
amiga Hennie

Tú puedes aprender a ser feliz

  Carmen Serrat-Valera, psicóloga Alexa Diéguez, periodista
Español Nederlands
entrevista
Carmen Serrat-Valera y Alexa Diéguez,
psicóloga y periodista
“Evitar a toda costa el dolor nos hace mucho más vulnerables”		 interview
Carmen Serrat-Valera en Alexa Diéguez,
psychologe en journaliste
"Kost wat kost pijn vermijden maakt ons veel kwetsbaarder"
Con voluntad y unos cuantos consejos prácticos es posible alcanzar la felicidad. Así lo afirman las autoras de 'Tú puedes aprender a ser feliz', un libro concebido como una herramienta útil y eficaz en aras de trabajarse un estado anímico que, insisten, está en nuestra mano. Met vastberadenheid en een paar practische tips kan je gelukkig worden. Dat zeggen de auteurs van "Gelukkig zijn kan je leren'. We hebben een boek in handen, dat opgevat is als een nuttig instrument om effectief onze gemoedsstemming te kneden.
LORENA BAJATIERRA Ibajatierra@cambio16.info
Fotos: Elvira Megías / SGAE		 LORENA BAJATIERRA Ibajatierra@cambio16.info
Foto's: Elvira Megías / SGAE
¿Es este libro que acaba de publicar la editorial Aguilar, 'Tú puedes aprender a ser feliz', un libro de autoayuda al uso? Het boek 'Gelukkig zijn kan je leren' is pas uitgegeven door uitgeverij Aguilar. Kan je het gebruiken als zelfhulpboek?
Es un libro de autoayuda porque realmente pone a tu disposición las explicaciones y los recursos necesarios para que, tomándotelo en serio y con perseverancia, puedas ayudarte a ti mismo a construir la vida que deseas. Het is een zelfhulpboek omdat het je echt uitleg en de nodige middelen verschaft, zodat je met toewijding en met doorzettingsvermogen jezelf kunt helpen het leven dat je wilt, op te bouwen.
Sin embargo, no es un libro de autoayuda 'al uso' porque éstos se quedan demasiado a menudo en la superficie de las cosas, están llenos de frases hermosas pero abstractas, que te dan la clave pero no te explican cómo poner en práctica todo aquello que pregonan. Het is echter geen doorsnee zelfhulpboek, omdat die te vaak oppervlakkig blijven, volstaan met mooie abstracte zinnen, die je de sleutel aanreiken maar niet uitleggen hoe je dat in de praktijk moet klaar spelen.
"Tú puedes aprender a ser feliz" es un libro científico, riguroso y muy práctico. "Gelukkig zijn kan je leren" is een grondig en zeer praktisch wetenschappelijk boek.
Hemos buscado en todo momento que sea cercano y cálido, pero siempre proponiendo recursos de eficacia probada por numerosas investigaciones y por la experiencia clínica de psicólogos de primera magnitud, recursos que Carmen ha aplicado con éxito en su consulta durante años. We hebben getracht het boek toegankelijk en vriendelijk te houden; maar de voorgestelde middelen zijn altijd grondig uitgetest en gebaseerd op de klinische ervaringen van psychologen van de eerste orde. Die middelen heeft Carmen gedurende haar vele jaren praktijk met succes toegepast.
También es un libro que te anima, te arropa y te acompaña en tu camino hacia la felicidad, y este es un aspecto del que estamos particularmente orgullosas. Het is ook een boek dat je aanmoedigt, koestert en begeleidt op je weg naar geluk, en dit is een aspect waar we bijzonder trots op zijn.
Se nos ha inculcado que la felicidad llega por avatares del destino cuando, en realidad, es algo que hay que buscar de forma activa Ons is ingeprent dat de wisselvalligheden van het lot het geluk bepalen, terwijl het in feite iets is wat je actief kan zoeken
Este libro además de ser una casi enciclopedia de autoayuda, como dice Alexa, es también un manual útil para los psicólogos, para recomendar a sus clientes y que les sirva de libro de acompañamiento durante la terapia. Dit boek dat we bijna een zelfhulpencyclopedie kunnen noemen, zegt Alexa, is ook een nuttig handboek voor psychologen, ze kunnen het aanbevelen aan hun cliënten als metgezel tijdens de behandeling.
Ciertamente no abarca todas las áreas que se pueden trabajar en una terapia, pero en aquellas que contempla, como por ejemplo las emociones, ofrece una explicación sencilla y rigurosa con recursos a los que puede recurrir el cliente en los momentos dificiles fuera de sesión como recordatorio y como ayuda. Het behandelt zeker niet alle gebieden die aan bod kunnen komen tijdens een therapie. Maar wel diegene die emoties aanbelangen. Het voorziet in een eenvoudige en rechtlijnige uitleg. De cliënt kan erop terug vallen op moeilijke momenten buiten de sessies, als een herinnering en als een steun.
¿Consideráis que el concepto de 'aprender' a ser feliz puede resultar? ¿Creéis que la gente tiene la idea de que realmente está en su mano ser o no feliz o, por el contrario, es éste un estado sobrevenido y fortuito? Ben je van mening dat je met succes kan 'leren' om gelukkig te zijn? Denk je dat mensen echt geloven dat ze het geluk in hand hebben of niet, of dat ze eerder geloven dat het hen toevallig overkomt?
Personalmente, creo que sí, que puede resultar revolucionario. No para los profesionales de la psicología, evidentemente, pero sí para los ciudadanos en general. Persoonlijk denk ik van wel, de aanpak kan spectaculaire resultaten hebben. Niet voor beroepspsychologen, natuurlijk, maar voor het grote publiek.
Nos han inculcado la idea de que la felicidad es algo que llega a ti por los avatares del destino, gracias a la suerte o a las circunstancias de la vida, cuando en realidad es algo que tú debes salir a buscar de forma activa. Ons is het idee ingeprent dat geluk iets is dat je overkomt door de wisselvalligheden van het lot, op goed geluk of door de omstandigheden van het leven, terwijl het in feite iets is dat je actief moet gaan opzoeken.
En ese sentido, creemos que el título del libro es muy adecuado, ya que transmite claramente la idea de que tenemos en nuestra mano trabajar por nuestra propia felicidad. In dit verband zijn wij van mening dat de titel van het boek zeer geschikt is, omdat hij duidelijk verwijst naar het idee dat we ons eigen geluk in eigen handen hebben.
La sociedad tiene a explicar las dificultades emocionales a través de la genética o a través de nuestras experiencias pasadas, dejando poco espacio a la libertad individual. De maatschappij tracht emotionele problemen uit te leggen door middel van genetica of via onze ervaringen uit het verleden, wat weinig ruimte laat voor individuele vrijheid.
Gran gran parte de nuestro comportamiento es resultado del aprendizaje, pero podemos 'elegir' desaprender comportamientos que no nos ayudan a ser felices y aprender otros nuevos que nos conduzcan a ser más felices. Een groot deel van ons gedrag wordt aangeleerd, maar we kunnen er voor 'kiezen' om gedragingen die ons ongelukkig maken af te leren, en nieuwe gedragingen die ons gelukkig maken aan te leren.
Esta es una idea clave del libro. Dit is de hoofdgedachte van het boek.
No queremos que te creas nada, pero compruébalo por ti mismo. We willen niet dat je iets gelooft, maar dat je het zelf controleert.
El libro es el resultado de muchos años de labor clínica con mis clientes que lo han confirmado, así como la experiencia de otros colegas. Het boek is het resultaat van vele jaren klinisch werk met mijn patiënten die het bevestigen, en de ervaring van andere collega's.
¿Cuáles son los 'síntomas' de la felicidad? ¿Cómo percibimos que somos felices? Welke zijn de 'symptomen' van geluk? Hoe zien we dat we gelukkig zijn?
Es un conjunto de emociones relacionadas con la sensación de satisfacción con lo que uno hace, de plenitud, paz interior, de estar haciendo lo que uno cree que quiere y debe hacer. Het is een samenspel van emoties in verband met het gevoel van tevredenheid over wat je doet, van volheid, van innerlijke vrede, doen wat je denkt dat je wilt en moet doen.
Tiene que ver con lo que Mihaly Csikszentmihalyi llama 'fluir', ese estado de ensimismamiento en que algo nos absorbe de tal manera, que perdemos la noción del tiempo y éste transcurre sin darnos cuenta. Het heeft te maken met wat Mihaly Csikszentmihalyi de 'flow' noemt, het zo in gedachten verzonken zijn dat we eventjes de tijd vergeten zonder ons daar rekenschap van te geven.
Es la sensación da satisfacción que produce sentirte útil para los demás, que ayudas a los demás a ser más felices. Het is het gevoel van voldoening dat afkomstig is van het gevoel nuttig te zijn voor anderen, anderen helpen gelukkiger zijn.
En mi vida cotidiana experimento esta sensación de plenitud y satisfacción cuando ayudo a mis clientes a ser más felices, a resolver sus problemas, y también cuando contemplo un paisaje bellísimo cuando hago senderismo, cuando me siento rodeada de mis seres queridos y me siento satisfecha, por ejemplo, de mis hijos. In mijn dagelijks leven ervaar ik dit gevoel van volheid en voldoening als ik mijn cliënten help gelukkiger te zijn, en ook als ik een prachtig landschap zie, wanneer ik wandelingen maak, als ik omringd ben door mijn dierbaren en me tevreden voel, bijvoorbeeld over mijn kinderen.
Es una sensación de base, pero con picos producidos por momentos especiales. Het is een fundamenteel gevoel, maar met pieken geproduceerd door speciale momenten.
Y que como decimos en el libro no es incompatible con tener momentos dificiles y dificultades. En zoals we zeggen in het boek is het niet onverenigbaar met moeilijke momenten en moeilijke problemen.
Todo lo contrario, afrontarlos adecuadamente te hace sentir especialmente feliz. Integendeel, daarmee goed omgaan zal je nog gelukkiger maken.
La felicidad, ¿se siente o se piensa? ¿Es la felicidad tan delicada que si nos paramos a pensar si somos o no felices podemos llegar a destruirla por la autocrítica que pueda llegar a ejercerse racionalmente? Geluk, voel je het of denk je het? Geluk is zo delicaat dat als we stoppen om ons af te vragen of we al dan niet gelukkig zijn, dan kunnen we het geluk vernietigen door die zelfkritiek die te rationeel wordt.
La felicidad se 'siente', pero también hacer balance de lo que ha sido tu vida, de lo que estás haciendo, por mejorar las circunstancias de los demás, por mejorarte a ti mismo y crecer como persona, lo que supone 'pensar', te lleva a 'sentirla'. Geluk 'voelen', maar ook de balans opmaken van wat je leven is geweest, wat je doet om de omstandigheden van anderen te verbeteren, om jezelf te verbeteren en te groeien als persoon. Wat 'denken' veronderstelt, zal je het geluk doen 'voelen'.
¿Es la felicidad un estado constante del ánimo? Is geluk is een blijvende geestestoestand?
Es una sensación de satisfacción de base, con picos, momentos en los que la experimentas con más intensidad. Het is een fundamenteel gevoel van tevredenheid, met pieken, momenten waarop je het intenser ervaart.
Pero no debemos olvidar que el ser humano viene con un defecto de fábrica, somos seres insatisfechos por naturaleza, y nos olvidamos de lo que tenemos y vemos la botella medio vacía. Maar we mogen niet vergeten dat de mens onvolmaakt is en dat wij van nature ontevreden wezens zijn. We vergeten wat we hebben en zien het glas half leeg.
Conviene recordar y hacer balance de lo afortunados que somos, los que tenemos trabajo, seres queridos y posibilidades de crecer y enriquecernos cultural, personal y socialmente. We moet onthouden en inventariseren hoe gelukkig we zijn, we hebben een baan, geliefden, en kansen om te groeien en ons cultureel, persoonlijk en sociaal te verrijken.
Como dice Seligman, la sensación más profunda y duradera la produce hacer cosas por los demás, contribuir a la felicidad de los demás y a mejorar este mundo. Zoals Seligman zegt, het meest diepgaande en blijvende gevoel ervaren we door dingen te doen voor anderen, door anderen gelukkig te maken en door de wereld te verbeteren.
¿El rechazar por sistema las emociones negativas puede ser una herramienta para ser felices o todo lo contrario? Negatieve emoties systematisch onderdrukken, kan dat helpen om gelukkig te worden, of juist niet?
Rechazar por sistema las emociones negativas conduce a la infelicidad y genera ansiedad y, lo que es más, contribuye a aumentarlas. Negatieve emoties systematisch onderdrukken leidt tot onvrede en creëert angst en, op de koop toe, worden die emoties versterkt.
El primer paso para que no nos dominen ni nos secuestren las emociones negativas es aceptarlas. De eerste stap om niet gedomineerd of gegijzeld te worden door negatieve gevoelens is ze accepteren.
La sensación más profunda y duradera de felicidad la produce hacer cosas por los demás, contribuir a la felicidad de los demás y a mejorar este mundo Het meest diepgaande en blijvende gevoel van geluk beleef je door dingen te doen voor anderen, door anderen gelukkig te maken en door de wereld te verbeteren
¿Podríais enumerar algunos de los 'trucos' más importantes a la hora de luchar por ser feliz? Kan je enkele van de belangrijkste 'trucs' opsommen in ons streven naar geluk?
Si, veamos algunos: Ja, hier zijn er enkele:
Llenar tu vida de sentido. Tener un propósito en la vida que te haga levantarte, acostarte y tratar de ocupar en ello cada minuto libre, que te permita desarrollar tus talentos y fortalezas y crecer como persona en su consecución. Vul je leven met betekenis. Een doel in het leven doet je opstaan, gaan slapen, trachten elke vrije minuut te benutten, je talenten en sterke punten ontwikkelen en bijgevolg groeien als persoon.
Y que tu propósito, cualquiera que sea, contribuya a mejorar este mundo. En je doel, wat dat ook is, zal bijdragen tot de verbetering van deze wereld.
Pensarás que no es fácil, ciertamente no, pero es posible. Se trata de descubrirlo. Je zal denken dat het niet gemakkelijk is, zeker niet, maar het is mogelijk. Je moet het ontdekken.
Y tienes un camino fácil, busca una causa en la que creas que ayude a mejorar este mundo y aplícate a fondo en ella. En je hebt een gemakkelijke weg, op zoek naar een zaak waarvan je denkt dat ze je helpt deze wereld te verbeteren. Leg je daar op toe.
El mero hecho de buscarla y en tanto la encuentras verás que te ayuda a ser feliz. Het feit van te zoeken en te vinden helpt je gelukkig te zijn.
Rodéate de amigos, seres queridos y, sin renunciar a ti, busca su felicidad. Omring jezelf met vrienden, geliefden en, zonder jezelf te verloochenen, vind je het geluk.
Pon lo mejor de ti mismo en todo aquello que hagas, no escatimes, no midas, no pases factura. Geef het beste van jezelf in alles wat je doet, beknibbel niet, weeg niet af en maak geen afrekeningen.
Plantéate crecer como persona y construir la mejor versión de ti mismo. Tracht te groeien als persoon en bouw de beste versie van jezelf.
Aprende a dar las gracias de todo lo que la vida te da. Seligman comprobó que anotar cada día tres cosas positivas que te hayan ocurrido por las que sentirte agradecido es uno de los mejores antidepresivos, y no es necesario que te ocurran cosas extraordinarias, simplemente una conversación y 'unas risas' con un amigo, un rato de lectura, o un paseo... Leer dankbaar te zijn voor alles wat het leven je geeft. Seligman gaf de raad elke dag drie positieve dingen op te schrijven die je meegemaakt hebt; je dankbaar voelen is een van de beste antidepressiva, en er moeten helemaal geen buitengewone dingen gebeuren, gewoon een gesprek, en 'lachen' met een vriend, een beetje lezen, of een wandeling ....
Cultivar la alegría y el sentido del humor. Cultiveer de vreugde en het gevoel voor humor.
Contempla a los demás como miembros de la gran familia humana a la que todos pertenecemos, y con los ojos de la tolerancia y la solidaridad. Beschouw de anderen als leden van de grote menselijke familie waartoe wij allen behoren, en bekijk ze met een tolerante en solidaire blik.
Aprende a pensar de forma saludable. Leer gezond te denken.
Aprende a gestionar tus emociones. Leer je emoties beheersen.
Esto y mucho más, pero, con orientaciones prácticas de como conseguirlo es lo que ofrecemos en nuestro libro. Dit en nog veel meer, maar met praktische aanwijzingen over hoe dit te doen, is wat wij bieden in ons boek.
Del otro lado, ¿cuáles son las piedras en el camino que más habitualmente dificultan en gran parte de la gente el llegar a ser felices? Anderzijds, wat zijn de wegblokkades die het merendeel van de mensen beletten gelukkig te worden?
Las piedras en el camino son básicamente el pensar sólo en ti mismo, el fijarte en lo negativo que toda situación encierra, el buscar la felicidad en lo que no la proporciona, en dejarte atrapar por las emociones negativas y envenenar por el resentimiento, y evaluar tu vida con los ojos de la escasez y no con lo de la abundancia. De wegversperringen zijn eigenlijk alleen maar aan jezelf denken, je vastpinnen op het negatieve dat elke situatie inhoudt, je geluk zoeken in datgene dat het niet meebrengt, je laten vangen door negatieve emoties en je laten vergiftigen door wrok, en je leven beoordelen door de ogen van schaarste en niet van overvloed.
¿Consideráis que en nuestra sociedad actual del bienestar resulta más complicado - aunque de primeras pueda resultar contradictorio - llegar a ser feliz? ¿Existe una menor tolerancia al dolor? Bent u van mening dat het veel ingewikkelder is in onze welvaartsmaatschappij, hoewel het in tegenspraak lijkt te zijn, om gelukkig te zijn? Is er een lagere tolerantie voor pijn?
Personalmente, no soy tan pesimista respecto al tiempo que nos ha tocado vivir. No creo que ahora sea más dificil encontrar el bienestar que antes, no me considero una nostálgica en ese aspecto. Persoonlijk ben ik niet zo pessimistisch over de tijd waarin we leven. Ik denk niet dat het nu moeilijker is dan vroeger. Ik ben niet nostalgisch in dat opzicht.
Por el contrario, soy optimista, creo que las cosas tienden a mejorar, que la el mundo nos ofrece cada día más alternativas, más opciones de mejora, aunque es cierto que también pone a nuestro alcance más 'distracciones' que, si no estamos atentos y conectados con lo que realmente queremos hacer en la vida, pueden apartamos de la felicidad. Integendeel, ik ben optimistisch, ik denk dat de dingen stilaan verbeteren, dat de wereld ons meer en meer keuzes biedt, meer opties voor verbetering, hoewel we zeker ook meer valkuilen ontmoeten als we niet oppassen, en niet verbonden blijven met wat we echt willen doen in het leven. Dat kan het geluk beletten.
Pero también tenemos mucha más capacidad de maniobra para llevar nuestra existencia por donde queramos. We hebben ook veel meer speelruimte om ons bestaan te leiden waarheen we willen.
Además, me parece injusto y estéril que lo veamos todo tan oscuro precisamente nosotros, cómodos habitantes del mundo desarrollado, mientras tantas personas llevan todavía vidas tan duras a unos kilómetros de nuestras casas. Bovendien denk ik dat het oneerlijk is en steriel dat wij, bevoorrechte bewoners van de Westerse wereld, de zaken donker inzien, terwijl zoveel mensen nog steeds een hard leven leiden op enkele kilometers van onze huizen.
Debemos hacemos responsables de nuestro destino y aprender a estar agradecidos por todo lo que tenemos, que no es poco, que es más de lo que tuvieron nuestros padres a su disposición. We moeten onszelf verantwoordelijk achten voor ons lot en leren dankbaar te zijn voor alles wat we hebben, dat is veel meer dan onze ouders ter beschikking hadden.
Suscribo todo lo que dice Alexa. Simplemente añadir que no hay que caer en la trampa de evitar a toda costa el dolor y, sobre todo, sobreproteger a nuestros hijos contra él. Ik ben het eens met alles wat Alexa zegt. Enkel toevoegen dat we niet kost wat kost pijn moeten vermijden en, bovenal, onze kinderen niet mogen overbeschermen.
Hemos de asumir que el dolor existe y tenemos que aprender a afrontarlo. We gaan ervan uit dat pijn bestaat en we moeten er leren mee omgaan.
En este sentido, la mejor ayuda que podemos ofrecer a nuestros hijos es enseñarles a afrontarlo con nuestra ayuda y apoyo y a fortalecerse y descubrir recursos para gestionarlo adecuadamente. In deze zin is de beste hulp die we onze kinderen kunnen bieden hen leren omgaan met onze hulp en steun. Ze zo sterker maken en ze doen ontdekken hoe er mee om te gaan.
Evitar a toda costa el dolor nos hace mucho más vulnerables. Afrontarlo nos hace resistentes. Kost wat kost pijn voorkomen, maakt ons veel kwetsbaarder. Er leren mee om gaan maakt ons weerbaar.
Pensar sólo en uno mismo, fijarse sólo' en lo negativo que toda situación encierra o dejarse envenenar por el resentimiento, claves de la infelicidad Alleen maar aan jezelf denken, je vastklampen aan het negatieve in elke situatie, je door wrok laten vergiftigen,dat leidt zeker tot zich ongelukkig voelen.
En un momento de crisis como el actual, ¿es más necesario que nunca 'aprender a ser feliz'? Is het in een tijd van crisis zoals de huidige belangrijker dan ooit 'te leren gelukkig te zijn'?
Desde mi punto de vista, no es más necesario que nunca, sino tan necesario como siempre. Vanuit mijn oogpunt is het niet méér dan ooit nodig, maar even noodzakelijk als ooit.
En el libro se deja bien claro que la felicidad no depende de las cosas materiales ni está tan relacionado con la economía y el consumo como nos quieren hacer creer, siempre y cuando, claro está, tengamos el mínimo necesario para vivir con dignidad, con nuestras necesidades básicas cubiertas. Het boek maakt duidelijk dat geluk niet afhangt van materiële zaken of in verband staat met de economie en de consumptie, zoals men ons wil doen geloven, op voorwaarde natuurlijk dat we beschikken over het nodige minimum om te leven met waardigheid, en aan onze basisbehoeften te voldoen.
En este sentido, una crisis económica como la actual puede servir para que volvamos nuestra mirada hacia lo que realmente es importante, y por lo tanto puede suceder que, paradójicamente, dejemos de lado lo superfluo y nos concentremos en aprender a ser felices... In deze zin, kan een economische crisis als de huidige dienen om onze ogen te richten op wat echt belangrijk is, en daarom kunnen we, paradoxaal genoeg, het overtollige over boord gooien en ons concentreren op het leren gelukkig te zijn ...
Bien aprovechadas, las crisis son momentos especialmente buenos para replantearse las cosas y crecer. Goed gebruikt, zijn crises bijzonder goede tijden om dingen te herbekijken en te groeien.
Se trata, por lo general, de momentos que fomentan que concentremos nuestras energías en aprender nuevos caminos que nos resulten más satisfactorios, que es lo mismo que decir que nos hagan más felices. Het zijn, in het algemeen, momenten die ons aanmoedigen om onze energie te concentreren op nieuwe wegen waarop we meer succes boeken; wat hetzelfde is als zeggen dat ze ons gelukkiger maken.
Personalmente considero que esta sociedad tiene la brújula mal orientada y nos hace creer que la felicidad está en el éxito, el dinero y los bienes materiales. Persoonlijk denk ik dat de samenleving een verkeerde koers voorligt en ons doet geloven dat geluk zit in succes, geld en materiële goederen.
Creo que se están perdiendo el placer de disfrutar y saborear las pequeñas cosas de la vida cotidiana y buscamos la felicidad en cosas complicadas sin darnos cuenta que la tenemos a nuestro alcance y en nuestra mano. Ik denk dat wij het plezier om te genieten en te proeven van de kleine dingen van het dagelijks leven kwijt zijn en dat we geluk zoeken in gecompliceerde dingen, zonder te beseffen dat het in ons handbereik ligt.
Asimismo, ofrece a nuestros jóvenes anestésicos caminos equivocados, como son los del alcohol y las drogas o el consumo y no les dota de herramientas indispensables como son los valores y la capacidad de esfuerzo y autodisciplina, imprescindibles para alcanzar la felicidad. Ze doet onze jongeren ook twijfelachtige en verdovende paden bewandelen, vb alcohol en drugs, het consumerisme. Ze wapent hen niet met de nodige middelen zoals waarden, de kracht om zich in te spannen, zelfdiscipline, onontbeerlijk om gelukkig te worden.